Իրական սպառնալի՞ք, թե՞ չափազանցված անհանգստություն

Դեռ 2017թ. հոկտեմբերին շշուկներ էին պտտվում, որ դեկտեմբեր ամսին պապիլոմա վիրուսի դեմ պատվաստումներ են  անցկացվելու: 9-13 տարեկան աղջիկներին պատվաստելու էին Գարդասիլ պատվաստանյութով:

աղբյուրը՝ԱՀԿ

Ուշադրության կենտրոնում պատվաստանյութերն էին՝ ‹‹Գարդասիլ›› և ‹‹Ցերվարիքս›› անվանումնումներով:

‹‹ՄՎՊ-ն(մարդու պապիլոմա վիրուս) տարածված ու վտանգավոր  վիրուս է: Այն փոխանցվում է տղամարդուց կնոջը սեռական ճանապարհով: Վարակը կարող է առաջացնել սեռական գորտնուկներ և քաղցկեղի մի քանի տեսակ››,- բացատրեց բժշկուհի Լ. Հ-ն:

Բժշկուհու հետ զրույցում պարզ դարձավ, որ ԱՊՔ-ը (արգանդի պարանոցի քաղցկեղը) ՄՎՊ-ով պայմանավորված քաղցկեղների ամենատարածված տեսակն է: Ըստ բժշկուհու, պատվաստանյութերը նվազեցնում են ԱՊՔ-ի առաջացման հավանականությունը:

 ‹‹ Պատվաստման լավագույն տարիքը 9-14 տարեկան հասակն է: Կոնկրետ ՀՀ-ում 13 տարեկան աղջիկներին են պատվաստելու: Սովորաբար պատվաստումը կատարվում է 3 փուլով: Երկրորդ պատվաստումը կատարվում է առաջին պատվաստումից 5-6 ամից անց: Իսկ 3-րդ պատվաստումը կատարվում է 13-15 ամիս անց››,- բացատրեց բժշկուհի Լ.Հ-ն:

    Ա. Ա.-ն առաջիններից էր , ով  վստահելով պատվաստվել է: Աղջիկը 13 տարեկան է և պատվաստվել է ծնողների հորդորվ: Մեզ հետ զրույցում նա վստահեցրեց, որ մինչ այսօր  իրեն շատ լավ է զգում և, որ պատվաստումը շատ նման է մնացած բոլոր պատվաստումնեին:

Բժիշկ-գինեկոլոգները  էլ մեզ  հետ զրույցներում հաստատեցին, որ   պատվաստվելուց հետո  2-3 օր հնարավոր  է նկատվի ինքնազգացողության վատացում, իսկ պատվաստման ժամանակ  նաև ցավի զգացողություն:

‹‹ Կողմնակի երևույթներ կարող են նկատվել պատվաստումից հետո, սակայն պետք չէ խուճապի մատնվել: Աղջիկների մոտ կարող է դիտվել գլխապտույտ, ցավ, սրտխառնոց, գլխացավ, ընդհանուր թուլություն: Այս բոլոր կողմնակի երևույթները կրում են ժամանակավոր բնույթ և բացարձակ վտանգավոր չեն››,- վստահեցրեց բժշկուհի Մ.Հ-ը:

Հայաստանում տարեկան գրանցվում է հիվանդացության միջինը 250-300 նոր դեպք, ընդ որում, դրանք հայտնաբերվում են բավական ուշ: ՀՀ-ում  2016-ին արձանագրվել է հիվանդության 243 , մահվան՝ 116 դեպք:

Կից ներկայացնում ենք ԱՊՔ տարածվածությունը Երևանում և մարզերում(2016թ.):

             Գծապատկեր 2 Աղբյուրը՝ ՀՀ ԱՆ:

Պատվաստմանը դեմ բժիշկները  և առողջապահության մասնագետները հավաստիացնում են , որ պատվաստանյութը վտանգավոր է և կարող է առաջացնել մի շարք լուրջ  հիվանդություններ.

1. անպտղություն,

2. հաշմանդամություն,

3. հոգեկան շեղումներ,

4. նյարդային մի շարք խնդիրներ

Սակայն, Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպությունը (ԱՀԿ) մարդու պապիլոմա վիրուսի դեմ պատվաստանյութը համարում է արդյունավետ՝ հիմնավորելով, որ  դա ապացուցված է բազում հետազոտություններով:

‹‹Պատվաստանյութերը լիովին անվտանգ են: Շատ զարգացած նույնիսկ զարգացող երկրներում կատարվել են բազմաթիվ հետազոտություններ և ապացուցվել է պատվաստանյութերի անվտանգությունը››,- մեզ հետ զրույցում պնդեց  բժշկուհի Լ. Հ-ն:

Առողջապահության մի շարք հայտնի  փորձագետներ ևս  հայտնել են իրենց կարծիքը:  «Լույս» տեղեկատվական, վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկ Այվազյանը, լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ  ընդգծել է, որ պատվաստումից  տուժած աղջիկների մասին կան հրապարակված տվյալներ, որոնք անհերքելի են:(ձայնագրությունը՝ Ռադիոլուրի արխիվից):

Հայկ Այվազյանը ընդգծեց այն հանգամանքը, որ ‹‹ԳԱՎԻ›› հիմնադրամը, որը ՀՀ-ին տրամադրել է այս պատվաստանյութը, բավականին վատ համբավ ունի շատ երկրներում: Ըստ նրա բոլոր պատվաստանյութերը գումար աշխատելու միջոց են:

Պատվաստումների  և  սքրինինգային հետազոտությունների  միջոցով կարելի է կանխարգելել արգանդի պարանոցի քաղցկեղը կամ ախտորոշել այն զարգացման վաղ փուլում:Հիվանդը պետք է հանձնի մի քանի հետազոտություններ,որոնք կատարվում են անվճար:

Բուժաշխատողների հետ զրույցում պարզ դարձավ, որ քչերն են հետազոտվում: Բժշկի դիմում են, երբ արդեն նկատելիորեն վատթարացել է հիվանդի վիճակը:

Պատվաստմանը դեմ շատ կանանց կարծիքով պատվաստումները բնակչության թիվը կրճատելու հիանալի միջոց են : Որոշներն էլ կարծում են , որ պետությունը իրենց երեխաներին որպես թիրախ է վերցրել՝ հետազոտություններ կատարելու համար:

Լենա Կարապետյանը մեզ հետ հեռախոսազրույցում պնդեց, որ երբեք թույլ չի տա իր աղջկան պատվաստեն, իսկ քաղցկեղից խուսափելու համար կան համապատասխան հետազոտություններ:

Համաձայն ԱՀԿ-ի 2006թ. կիրառվել է ՄՎՊ-ի դեմ պատվաստանյութի ավելի քան 270մլն դեղաչափ: Համաձայն մի շարք հետազոտությունների՝ պապիլոմավիրուսի դեմ պատվաստանյութերը անվտանգ են, հակառակի մասին դեռ չկա ոչ մի գիտական ապացույց: Պատվաստանյութերը արդյունավետ  ազդեցություն ունեն արգանդի պարանոցի քաղցկեղի կանխարգելման համար:

Պատվաստանյութերի անվտանգության գլոբալ խորհրդատվական հանձնաժողովն (ՊԱԳԽՀ) անվտանգության տվյալները առաջին անգամ վերանայել է 2007թ. , այնուհետև 2008. 2009, 2013, 2014 և 2015 թվականներին: ՈՒսումնասիրությունների արդյունքում  ստացվել են տեղեկություններ անաֆիլակտիկ շոկի և ուշաթափությունների վերաբերյալ:Անաֆիլակտիկ շոկի առաջացման ռիսկը կազմել է 1.7 դեպք ՝1մլն դեղաչափի հաշվարկով:  Համաձայն ուսումնասիրությունների՝ ուշագնացությունները կապված են եղել ներարկման վախով, իսկ անաֆիլակտիկ շոկ առաջացել է այն աղջիկների մոտ, որոնք ունեցել են այլ հիվանդություններ ևս:  Այլ կողմնակի ազդեցություններ չեն արձանագրվել և ՊԱԳԽՀ-ն ՄՎՊ-ի դեմ պատվաստանյութերը համարել է որպես անվտանգ պատվաստանյութեր:

Ըստ ԱՆ տվյալների  ՄՎՊ-ի դեմ  ՀՀ-ում պատվաստվել է 301 աղջիկ, որոնց մոտ չի դիտվել որևէ հետպատվաստումային ռեակցիա:

Աննա Արմենի Առաքելյան

ՍԳՍ, 4-րդ կուրս, անգլերեն և միջազգային լրագրություն